Hoe voorkom je dat je je eigen huis moet opeten?

Bijgewerkt: 27 maart 2023

Bij opname in een zorginstelling krijg je te maken met een (hoge) eigen bijdrage. Hierdoor kan het voorkomen dat je de koopwoning verplicht moet verkopen. Hoe voorkom je dat je je eigen huis moet opeten? Er zijn een aantal handige trucjes om hier onderuit te komen.

Eigen bijdrage in de WLZ (wet langdurige zorg)

De WLZ regeling is de vervanger van het eerdere AWBZ. Wat houdt de wet langdurige zorg precies in? Iemand die wordt opgenomen in een verzorgingshuis of verpleeghuis krijgt te maken met een eigen bijdrage. Deze bijdrage is afhankelijk van het inkomen, maar ook van het vermogen. Het gaat hier om vermogen dat in box 3 valt. Dit zijn dus onder andere sparen en beleggen, maar mogelijk ook de koopwoning. Hieronder leg ik verder uit wanneer de koopwoning onder het eigen vermogen voor de eigen bijdrage valt.

De eigen bijdrage WLZ 2019 bedraagt maximaal €2332,60 per maand. Er is sprake van een minimale bijdrage: deze ligt op €161,80 per maand.

Je eigen huis opeten in het verzorgingstehuis

De overwaarde van de eigen woning is van invloed op de hoogte van de eigen bijdrage. Mensen die worden opgenomen in een verzorgingstehuis maken zich hier vaak (terecht) zorgen over. Is het nodig om je eigen huis op te eten bij opname in een verzorgingshuis?

Het is belangrijk om te kijken naar de fictieve of gerealiseerde overwaarde. Is een woning niet verkocht, dan spreken we alleen over een fictieve overwaarde. Het vermogen zit dus in de stenen van het huis. Telt dit mee voor de eigen bijdrage? Ja en nee. Dit zit als volgt in elkaar:

1. Bij opname in een verpleegtehuis is de woning onbewoond
2. Is de woning na 3 jaar nog steeds onbewoond, daar valt deze voor de belastingdienst niet langer in box 1 maar in box 3
3. Voor de eigen bijdrage wordt gekeken naar het vermogen van 2 jaar terug
4. In totaal duurt het dus 5 jaar voordat het vermogen van de eigen woning wordt meegeteld

Je ziet, bij een kortdurende opname in een verzorgingshuis of verpleegtehuis is het niet nodig om het eigen huis op te eten. Mocht dit uiteindelijk wel het geval zijn, dan geldt er een vrijstelling over de eerste €30.000. Je mag dus €30.000 spaargeld, beleggingen of vermogen hebben zonder dat dit van invloed is op de hoogte van de eigen bijdrage.

Hoe voorkom je dat je je eigen huis moet opeten?

Het is natuurlijk zonde om een opgebouwd vermogen aan een verpleeghuis te betalen. Hoe voorkom je dat je je eigen huis moet opeten? De meest eenvoudige manier: schenken. Het hoeft niet hier niet eens om een daadwerkelijke schenking te gaan. Bij schenken op papier ontstaat er een schuld richting de ontvanger. Ook in dit geval kan dit niet worden meegenomen in de eigen bijdrage WLZ.

Het is belangrijk om op tijd te schenken: minimaal 2 jaar voor opname in het verpleegtehuis. Er zijn verschillende methoden om te schenken. Zo is het mogelijk om jaarlijks belastingvrij te schenken, of een groot bedrag in één keer. Daarnaast kun je gebruik maken van de eenmalige vrijstelling schenken. Afhankelijk van de situatie bedraagt dit maximaal €100.000.

Bij schenking op papier leg je vast dat iemand een bedrag van jou krijgt. Dit kan over een bepaalde tijd zijn, omdat je het nu nog niet hebt. Schenken op papier wordt veel gedaan bij de koopwoning: het geld zit nog vast in het huis. Een schenking op papier moet altijd door een notaris worden vastgelegd. De schenker moet jaarlijks minstens 6% rente aan de ontvanger betalen. Waarom moet dit? Omdat schenking op papier als een schuld wordt gezien.

Tip: je kunt natuurlijk ook je vermogen opmaken aan leuke spulletjes. Winkel hier voordelig kleding, elektronica, gadgets en nog veel meer.

Opstellen van een langstlevend testament

Hoe voorkom je dat je je eigen huis moet opeten wanneer de langstlevende in een verpleegtehuis terecht komt? Dit voorkom je door het opstellen van een langstlevende testament. Zorg dat hierin een bepaling staat dat de kindsdelen direct volledig opeisbaar zijn bij opname in een zorginstelling. Hoe werkt dit in de praktijk?

Een echtpaar laat een langstlevende testament vastleggen. Hierin staat dat het totale vermogen naar de langstlevende gaat. Bij overlijden van de ene partner, kan de andere partner dus over het vermogen beslissen. De bepaling dat de kindsdelen direct en volledig opeisbaar zijn, voorkomt dat het vermogen uiteindelijk naar een zorginstelling gaat.

Stel dat de langstlevende niet meer thuis kan wonen en naar een verzorgings- of verpleegtehuis gaat. De koopwoning zou over een aantal jaar onderdeel worden van het vermogen en dus meetellen voor de eigen bijdrage WLZ. Dankzij de bepaling in het testament kunnen de kinderen direct hun kindsdeel opeisen. Het vermogen verdwijnt naar de kinderen en niet naar de WLZ eigen bijdrage.

Levenstestament: schenken namens jou

Je weet van tevoren nooit hoe jouw gezondheid er later uitziet. Misschien krijg je te maken met dementie of een ziekte waardoor je zelf geen beslissingen meer kunt nemen. Daarom is het altijd verstandig om een levenstestament te laten maken. Hierin benoem je iemand die namens jou belangrijke beslissingen kan maken. Zo kan diegene namens jou schenkingen doen. Dit zorgt ervoor dat het totale vermogen inkrimpt.

Het is aan te raden om dit vooraf met de persoon in kwestie te bespreken. De aangewezen persoon is namelijk niet verplicht om dit ook daadwerkelijk te doen.